Kind Words

ปลดแอก หมวกแดง และโอลิมปิก (2024)

  • Photo Credit : olympics paris 2024

ณ กรุงปารีส, ฝรั่งเศส — ฉากแม่น้ำแซนและหอไอเฟลสุดโรแมนติกกับพิธีเปิดกีฬาโอลิมปิกสุดยิ่งใหญ่ตระการตา ดูจะเป็นอะไรที่ควรคู่และคุ้มค่าแก่การรับชมอย่างที่สุด สำหรับพิธีเปิดโอลิมปิกปารีส 2024 ที่เพิ่งผ่านพ้นไปเมื่อปลายเดือนก่อน เรียกว่าตราตรึงหัวจิตหัวใจผู้ชมทั่วโลก และนับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่ไม่ได้จัดพิธีเปิดในสนามกีฬากว้างใหญ่ แต่กลับเลือกจัดบนพื้นที่รอบเมืองสุดกว้างขวาง ทำให้ผู้ชมดื่มด่ำความเป็นปารีสได้แบบลึกซึ้งยิ่งขึ้น!

อารัมภบทมายาวเหยียด แน่นอนว่าเรื่องที่เราหยิบยกมาพูดคุยกันวันนี้ คงไม่พ้นเรื่องเล่ารอบ ‘โอลิมปิก 2024’ ขณะที่ประเทศไทยกำลังเอาใจช่วยทีมนักกีฬาที่สู้ศึกหนักในเมืองน้ำหอม ช่วงรอลุ้นเหรียญทองเหรียญแรก KiNd ชวนมาอ่านเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยเกี่ยวกับมาสคอตประจำปีนี้กันสักหน่อย กับน้อง ‘Phryges’ (ฟรีจิส) หรือในภาษาฝรั่งเศสออกเสียว่า ‘ฟรีจฌ์’ มาสคอตรูปหมวกฟรีเจียนสีแดงสดอันเป็นสัญลักษณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของฝรั่งเศส มาดูเบื้องหลังความน่ารักของมาสคอตทรงกรวยคว่ำ ที่มีแขนขาเรียวเล็กนี้กันว่าจะสะท้อนความเป็นฝรั่งเศสอย่างไร…

  • Photo Credit : Paris 2024- T.Lefvre

หมวกแห่งเสรีภาพในตำนาน

▲


‘หมวกฟรีเจียน’ (Phrygian Cap) หรือเรียกอีกอย่างว่า ‘หมวกเสรีภาพ’ (Liberty Cap) เป็นหมวกทรงกรวย ปลายโค้งงอ สีออกแดงเข้ม มีจุดเริ่มต้นมาจากชื่อเขตโบราณในตอนกลางตะวันตกของอนาโตเลีย (Anatolia) ที่ได้รับการตั้งชื่อตามกลุ่มชนที่ชาวกรีกเรียกว่าฟรีจีส โดยในยุคจักรวรรดิโรมัน หลายภูมิภาคจะมีหมวกที่มีรูปร่างคล้ายกันเรียกว่า ‘พีลิอัส’ (Pileus) สวมใส่โดยชาวนาและทาสที่ได้รับการปลดปล่อยจากเจ้านาย เซอร์จิโอ ซานเชซ โกลแลนเตส นักประวัติศาสตร์จากมหาวิทยาลัยบูร์โกส ให้ข้อมูลไว้ว่า เมื่อผู้มีอำนาจประกาศให้พวกเขาเป็นอิสระ จากนั้นพวกเขาจะโกนศีรษะและสวมหมวกนี้ เพื่อบ่งบอกสถานะของตนว่าได้รับการปลดปล่อยแล้ว

  • Photo Credit : © The Trustees of the British Museum

แล้วหมวกสีแดงนี้เดินทางมาถึงฝรั่งเศสตอนไหน? — สันนิษฐานว่ามาจากชาวเรือและเหล่าชาวนาจากทะเลเมดิเตอร์เรเนียนที่สวมหมวกที่มีลักษณะคล้ายกันเข้ามาในฝรั่งเศสช่วงยุคกลาง กระทั่งในปี 1789 เมื่อนักปฏิวัติชาวฝรั่งเศสบุกคุกบาสตีย์ในเดือนกรกฎาคม ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการปฏิวัติฝรั่งเศส พวกเขาเลือกสวมหมวกดังกล่าวเพื่อลุกขึ้นมาต่อสู้กับชนชั้นปกครองของกษัตริย์ ต่อมาจึงเป็นที่รู้จักในฐานะสัญลักษณ์ของเสรีภาพและการปฏิวัติ

ความสำคัญของหมวกฟรีเจียนไม่เพียงปรากฏในช่วงปฏิวัติฝรั่งเศสเท่านั้น แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งของช่วงเวลาสำคัญทางประวัติศาสตร์ของฝรั่งเศสอีกหลายครั้ง เช่น ในปี 1163 มีการสวมใส่หมวกฟรีเจียนระหว่างการก่อสร้างมหาวิหารน็อทร์-ดาม และในปี 1924 ระหว่างการสร้างหอไอเฟลและระหว่างการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกด้วย

  • Photo Credit : © 2024 GrandPalaisRmn (musée du Louvre) / Rabeau/Didierjean

นอกจากนี้ ยังปรากฏในงานศิลปะชื่อดังอย่าง ‘เสรีภาพนำทางประชาชน’ (Liberty Leading People) — ผลงานภาพวาดของ แฟร์ดีนองด์ วิคตอร์ เออแฌน เดอลาครัวซ์ ที่สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อระลึกถึงการปฏิวัติฝรั่งเศสในเดือนกรกฎาคม ปี 1830 บอกเล่าเรื่องราวการลุกฮือของประชาชนที่ร่วมมือร่วมใจกันเปลี่ยนแปลงการปกครอง อันเป็นสาเหตุให้เกิดการจลาจลกลางกรุงปารีส สำหรับจุดเด่นของภาพนี้คือ ภาพหญิงสาวอกเปลือย ที่มือขวากำลังถือธงชาติฝรั่งเศสสามสี ได้แก่ แดง ขาว และน้ำเงิน พร้อมกับสวมหมวกพรีเจียนซึ่งรายล้อมไปด้วยผู้คนหลากหลายอาชีพที่ร่วมยืนหยัดไปด้วยกันทั้งนี้ หมวกฟรีเจียนยังปรากฏบนเหรียญและตราไปรษณียากรของฝรั่งเศสในฐานะสัญลักษณ์แห่งเสรีภาพอีกด้วย

สู่มาสคอตโอลิมปิกปารีส 2024

▲

จากหมวกสีแดงในตำนานได้ถูกประกาศให้เป็นมาสคอตของการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกปารีส 2024 เมื่อเดือนพฤศจิกายน ปี 2022 โดยคณะกรรมการโอลิมปิกปารีส 2024 กล่าวว่า หมวกเหล่านี้ “ชอบกีฬา ชอบปาร์ตี้ …และเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นฝรั่งเศสอย่างแท้จริง”

โทนี่ เอสตังเกต์ ประธานคณะกรรมการจัดการแข่งขันโอลิมปิกปารีส 2024 กล่าวว่า

เราเลือกหมวกฟรีเจียนเพราะเป็นสัญลักษณ์ที่แข็งแกร่งมากสำหรับฝรั่งเศส มันคือวัตถุที่รู้จักกันดีและเป็นสัญลักษณ์ของเสรีภาพ วัตถุที่จะเป็นตัวแทนของมาสคอตทั่วโลก ซึ่งหมวกสีแดงนี้กำลังอยู่ในภารกิจแห่งการปฏิวัติวงการกีฬานั่นเอง

  • Photo Credit : olympics paris 2024

แม้หมวกฟรีเจียนจะดูเก่าแก่ เพราะมีประวัติศาสตร์มาอย่างยาวนาน แต่ ‘ฟรีจีส’ มาสคอตโอลิมปิกปารีส 2024 ได้ถูกออกแบบให้มีความร่วมสมัย น่ารักน่าเอ็นดู และเข้าถึงง่ายยิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็น สีสันแห่งชาติ — ฟรีจีสทั้งสองตัวมีสีน้ำเงิน ขาว แดง ซึ่งเป็นสีประจำธงชาติฝรั่งเศส / โลโก้ปารีส 2024 — บนหน้าอกมีโลโก้ ‘Paris 2024’ สีทอง / ดวงตาสัญลักษณ์ — ตามข้อมูลจาก Olympics.com ดวงตาของฟรีจีสทำจาก ‘Cockade of France’ หรือโบว์ผูกริบบิ้น ซึ่งเป็นเครื่องประดับประจำชาติของฝรั่งเศส

  • Photo Credit : olympics paris 2024

ผู้จัดงานกล่าวว่า พวกเขาเลือกการออกแบบนี้เพราะเชื่อว่ากีฬาสามารถเปลี่ยนแปลงชีวิตได้ และหวังว่ามหกรรมกีฬาครั้งยิ่งใหญ่นี้จะเป็นจุดเริ่มต้นของ ‘การปฏิวัติกีฬา’ นอกจากนี้ ยังออกแบบฟรีจีสอีกแบบหนึ่งที่มีขาเทียมใบมีดวิ่งโค้ง เพื่อให้ครอบคลุมถึงการแข่งขันกีฬาพาราลิมปิกด้วย

เชื่อว่าหลายคนที่เห็นเจ้าฟรีจีสครั้งแรก อาจเกิดคำถามติดอยู่ในใจบ้างแหละ ว่าน้องคือตัวอะไรกันแน่? วันนี้เรามาไขข้อข้องใจให้แบบจัดเต็มแล้ว หวังว่าจะกลับไปดูการแข่งขันโอลิมปิกได้แบบมีอรรถรสมากยิ่งขึ้นนะ!

ที่มา

เรื่องโดย