“ในทุก ๆ เดือน มีเพียงสองครั้งต่อเดือนเท่านั้นที่ฉันชอบมากที่สุด นั่นคือ ‘วันอังคาร’ วันที่ฉันตั้งหน้าตั้งตารอหนังสือพิมพ์ Zolotoi Klyuchik (Golden Key – Золото́й клю́чик) มาส่งในกล่องจดหมาย ฉันแทบรอเวลาเลิกเรียนไม่ไหว อยากจะกลับบ้านใจจะขาด อยากอ่านและซึมซับกลิ่นของกระดาษ พร้อมฟังเสียงของกระดาษที่ค่อย ๆ เปิดผ่านไปอย่างช้า ๆ และกลิ่นหน้ากระดาษที่ไม่อาจมีหนังสือที่ไหนมาเทียบได้… ไม่มีอะไรมาแทนที่หนังสือพิมพ์และนิตยสารพวกนี้ได้เลย ไม่มี!” Varvara Tupikova แฟนตัวยงของนิตยสาร Zolotoi Klyuchik วัยมัธยมต้น กล่าว
ผู้รอดชีวิตจากอดีต
✡✡
สหภาพโซเวียตให้ความสำคัญกับการศึกษาของประชาชนในประเทศอย่างมาก จึงได้สั่งผลิตนิตยสารสำหรับเด็กหลายฉบับด้วยกัน บางฉบับใช้เวลาเพียงแค่ไม่กี่ปีในการดำเนินการ บางฉบับใช้เวลานานหลายทศวรรษ นิตยสารในอดีต เช่น Kolobok, Levsha, Pioner, Yyozh, Druzhniye Rebyata และอื่น ๆ อีกมากมายถูกส่งไปยังโรงเรียน ห้องสมุด และกล่องจดหมายส่วนตัวของแต่ละบ้าน จากคาลินินกราดไปจนถึงชูคอตคา แม้จะเป็นระยะเวลาที่หนังสือพิมพ์และนิตยสารรุ่งเรือง แต่หนังสือพิมพ์ทั้งหมดก็ถึงคราวยุติลง เมื่อสหภาพโซเวียตล่มสลายลงในปี ค.ศ. 1991
แต่นิตยสารสำหรับเด็กประถม Misha คือผู้รอดชีวิตจากเหตุการณ์ครั้งนี้ Misha ปรับตัวเองให้เข้ากับยุคสมัย โดยเพิ่มบทเรียนภาษาต่างประเทศ การ์ตูน และข้อมูลพื้นฐานของระบบเศรษฐกิจแบบตลาดเข้าไป แต่ Misha ก็ไม่อาจยื้อตัวเองได้อีกต่อไป ในปี ค.ศ. 2018 ก็ถึงคราวที่ต้องปิดตัวลงตามนิตยสารสำหรับเด็กฉบับอื่น ๆ
Photo Credit: murzilka magazine russia
ส่วนนิตยสารระดับประเทศอีกฉบับหนึ่งที่รอดชีวิตมาได้คือ นักธรรมชาติรุ่นเยาว์ (Young Naturalist – Юный натуралист) ซึ่งฉลองครบรอบ 92 ปี ไปในปี ค.ศ. 2020 แต่ยอดขายลดลงจาก 4 ล้านเล่มในปี ค.ศ. 1970 เหลือประมาณ 10,000 เล่มในปัจจุบัน เพราะการแข่งขันทางโทรทัศน์และอินเทอร์เน็ตที่มีความดุเดือดอย่างมาก
นิตยสารอีกฉบับที่ยังคงยืนหยัดและมีอายุนานกว่า นักธรรมชาติรุ่นเยาว์ คือ Murzilka ซึ่งถูกบันทึกสถิติโลกกินเนสส์หรือกินเนสส์บุ๊คว่าเป็น “นิตยสารสำหรับเด็กที่เปิดตัวยาวนานที่สุด” และในปี ค.ศ. 2020 นิตยสาร Murzilka เพิ่งฉลองครบรอบอายุ 96 ปีไปหมาด ๆ
Tatyana Androsenko หัวหน้าบรรณาธิการของ Murzilka กล่าวกับ The Moscow Times ถึงเคล็ดลับในการบริหารนิตยสารว่า “เด็ก ๆ เริ่มเรียนรู้เกี่ยวกับโลกและ Murzilka ช่วยให้พวกเขาเข้าใจโลกใบนี้มากขึ้น”
Murzilka มีอยู่บนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียหลักในรัสเซีย เช่น VKontakte, Facebook, Instagram และเว็บไซต์สำหรับเด็ก ผู้ปกครอง ครูอนุบาล แต่ Androsenko กล่าวว่า
“การเป็นตัวของตัวเองท่ามกลางกระแสโลกในยุคอินเทอร์เน็ตไม่ใช่เรื่องยาก… สิ่งที่คุณต้องทำและต้องเป็นให้ได้คือ การสร้างสรรค์งานเขียนที่ดีและภาพประกอบเนื้อหาที่มีคุณภาพสูง”
เคล็ดลับสู่ความสำเร็จอีกประการหนึ่งคือ การนำคอนเซ็ปต์เก่า ๆ มาปัดฝุ่นใหม่อีกครั้ง โดยเปลี่ยนนิตยสารโบราณ ๆ ให้กลายเป็นนิตยสารสุดทันสมัย เช่น การเพิ่มบทความที่สามารถนำไปใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน ซึ่งนิตยสารเล่มนี้จะอัดแน่นไปด้วยบทความด้านการศึกษา เพื่อช่วยเหลือเด็ก ๆ ให้เข้าใจบทเรียนที่สอนในโรงเรียนได้มากขึ้น
Murzilka ไม่ใช่นิตยสารที่ทำขึ้นเพื่อกำไร แต่พวกเขามองว่า การศึกษาคือสิ่งที่มีค่ามากที่สุดในชีวิตมนุษย์
ดังนั้นเด็ก ๆ ในพื้นที่ห่างไกล หรืออยู่ในเมืองเล็ก ๆ สถานที่ที่สัญญาณอินเทอร์เน็ตเข้าไม่ถึง และหนังสือเรียนก็เป็นสิ่งหายาก Murzilka จะเป็นตัวเชื่อมการศึกษาระหว่างเด็กชนบทและเด็กในมอสโกเอง
นิตยสารสำหรับเด็กในท้องถิ่น
✡✡
กุญแจสำคัญสู่ความสำเร็จในการทำนิตยสารสำหรับเด็กในภูมิภาคเล็ก ๆ คือ การเพิ่มคุณค่าในงานพิมพ์นั้น ๆ เพื่อให้พวกเขาได้รับความรู้สูงสุดผ่านหน้ากระดาษแทนสื่อดิจิทัล ซึ่งในขณะนี้สื่อออนไลน์เป็นสิ่งที่เด็กแทบทุกครัวเรือนสามารถเข้าถึงได้ แต่สิ่งพิมพ์กระดาษก็ยังคงเป็นสิ่งที่มีคุณค่า หากผู้จัดทำยึดมั่นในอุดมการณ์ของตน
ในเบลโกรอดก็ได้มีการตีพิมพ์นิตยสารสำหรับเด็กชื่อว่า Big Recess (Большая переменка) ขึ้นมาใหม่ในปี ค.ศ. 2013 ปัจจุบันมีฉบับพิมพ์เป็นรูปเล่ม ลงเว็บไซต์ และลงในชุมชนเครือข่ายโซเชียลมีเดีย ซึ่งทั้งสามแพลตฟอร์มมีเนื้อหาที่แตกต่างกันทั้งหมด
Photo Credit: murzilka magazine russia
โดยนิตยสารฉบับนี้ เปิดโอกาสผู้อ่านได้ส่งงานเขียนของตนเข้ามา อย่างบางบทความเกี่ยวกับการประเมินอายุของต้นไม้ พวกเขาก็พบว่า ผู้เขียนเป็นเพียงแค่เด็กเท่านั้น ซึ่งเด็กเหล่านี้เป็นผู้ที่อยู่ในท้องถิ่นจริง ๆ อีกหนึ่งตัวอย่างผู้เขียนที่ทำให้เราชื่นชมไม่ต่างกันคือ คุณครูชาวเบลโกรอด ที่สอนอยู่ในโรงเรียนการท่องเที่ยวท้องถิ่น เขาได้เขียนบทความเกี่ยวกับวิธีเตรียมตัวสำหรับการเดินป่า ขณะที่แพทย์ประจำท้องถิ่นก็ร่วมเขียนบทความนี้ให้ออกมาสมบูรณ์ที่สุด โดยสอดแทรกเกร็ดความรู้ว่า ทำไมเด็ก ๆ จำเป็นต้องได้รับวัคซีนตามช่วงอายุของตน
Zolotoi Klyuchik หนังสือพิมพ์ระดับภูมิภาคอีกฉบับหนึ่ง ได้ทำการตีพิมพ์ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1993 โดยบรรณาธิการ Sofia Milyutinskaya กล่าวว่า พวกเขามีการสังเคราะห์ข้อมูลสิ่งพิมพ์และดิจิทัล ในแพลตฟอร์ม VK ของรัสเซีย พวกเขาเผยแพร่ข่าว คำประกาศ วิดีโอ และเกมเข้ารหัส ที่สามารถถอดรหัสได้โดยการใช้รหัส QR Code ในนิตยสาร
นอกจากนี้ นิตยสารยังมีความสำคัญต่อการพัฒนาทักษะของเด็กเล็กอีกด้วย “การที่เด็ก ๆ สามารถเรียนรู้จากหนังสือพิมพ์หรือนิตยสารก็เป็นหนึ่งในเรื่องสำคัญอันดับต้น ๆ แต่ถ้าหากพวกเขาไม่ได้อยู่กับกระดาษหรือสิ่งพิมพ์ แต่อยู่กับสื่อออนไลน์หรือโลกอินเทอร์เน็ต พวกเขาจะไม่สามารถพัฒนาทักษะการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็กได้ แต่นิตยสารทำให้เด็ก ๆ ได้เรียนรู้ทักษะเหล่านั้น พวกเขาสามารถทำผ่านการเล่นเกมและแก้ปริศนาอักษรไขว้ ที่มีอยู่ในทุกฉบับของนิตยสาร Zolotoi Klyuchik” Milyutinskaya กล่าว
Photo Credit: murzilka magazine russia 
Photo Credit: murzilka magazine russia
ทำให้เด็ก ๆ เป็นที่สนใจ
✡✡
Varvara Mishacheva หัวหน้าห้องสมุดเด็กเล็กในลิเพตสค์ บอกกับ the Moscow Times ว่า “Murzilka และ Zolotoi Klyuchik ได้รับความนิยมสูงมากในหมู่นักอ่าน เนื่องจากพวกเขาสามารถมีส่วนร่วมในนิตยสารได้ ไม่ว่าคุณจะมีอายุเท่าไหร่ เด็ก ๆ ชอบดูผลงานของตัวเองที่อยู่ในหน้ากระดาษ พวกเขาก็ชอบอ่านงานเขียนของตัวเองและของเพื่อน ๆ ด้วย” ความน่ารักของนิตยสารทั้งสองฉบับยังไม่หมดเพียงเท่านี้ ในแต่ละปีเด็ก ๆ จะทำการโหวตบทความพิเศษ ซึ่งในปี ค.ศ. 2020 บทความ “มังกรในฤดูใบไม้ผลิ เม่นในฤดูร้อน” ได้รับการโหวตให้เป็นบทความประจำปี
ในทุก ๆ ปี บรรณาธิการของ Bolshaya Peremenka ในเมืองเบลโกรอดจะเขียนบทความถึงเด็กที่ชนะการแข่งกีฬา และมอบประกาศนียบัตรและของขวัญให้พวกเขา
เด็ก ๆ ต้องการฮีโร่ในชีวิตจริง พวกเขาต้องการคนที่สามารถเป็นตัวอย่างที่ดีและน่าชื่นชม ยิ่งฮีโร่ที่มีพื้นเพไม่ต่างไปจากพวกเขามาก พวกเขาจะชื่นชอบมากเป็นพิเศษ
Elena Talalayeva หัวหน้าบรรณาธิการของนิตยสารกล่าว
ผู้อ่านส่วนใหญ่ต้องการเนื้อหาที่เขียนขึ้นเพื่อพวกเขาโดยเฉพาะ “ข้อดีของวารสารคือ ข้อมูลที่เรานำมาเรียบเรียงขึ้นมาใหม่นั้น เราคัดเลือกเนื้อหามาอย่างดีและนำมาย่อยให้เข้าใจง่าย เป็นบทความสั้น ๆ และกระชับ ซึ่งสามารถเจาะกลุ่มผู้อ่านได้ทุกเพศทุกวัย แม้กระทั่งผู้อ่านที่มีอายุน้อยที่สุดก็สามารถเข้าใจได้ แม้ข้อมูลเหล่านั้นจะมีอยู่มากมายอยู่บนโลกอินเทอร์เน็ต แต่มันก็ยากเกินกว่าที่พวกเขาจะเข้าใจได้” Irina Kolayeva หัวหน้าบรรณารักษ์ของห้องสมุดกลางเมืองมิคาอิล ปริชวิน กล่าวกับ The Moscow Times
อย่างน้อยที่สุด รัสเซียก็ยังมีนิตยสารสำหรับเด็กหลงเหลืออยู่ และข่าวดีคือ นิตยสารบางฉบับกำลังจะถูกชุบชีวิตขึ้นอีกครั้ง นั่นคือ นิตยสาร Tram ที่เคยมีชีวิตอยู่ในช่วงปี ค.ศ. 1990 – 1995 ซึ่งความพิเศษของนิตยสารเล่มนี้คือ พวกเขามักจะเลือกตีพิมพ์ผลงานนักเขียนที่จะไม่พบในนิตยสารเล่มอื่น เช่น Daniil Kharms, Nikolai Zabolotsky, Anna Akhmatova และ Vladimir Nabokov และสามารถอ่านบทความเกี่ยวกับจิตรกรชื่อดังอย่าง Kazimir Malevich และ Marc Chagall ได้ในเล่ม
Photo Credit: murzilka magazine russia
นอกจากนั้นยังมีบทความวิทยาศาสตร์ที่นำมาเขียนใหม่ให้น่าอ่านมากขึ้น โดยพวกเขาจะเขียนออกมาในรูปแบบนิยาย ปลุกความคลั่งไคล้ในวิทยาศาสตร์ของบรรดาเด็ก ๆ ในรัสเซียขึ้นอย่างกว้างขวาง Tim Sobakin บรรณาธิการถึงขนาดตั้งฉายาให้เด็กกลุ่มนี้ว่า “เด็กฉลาด” กันเลยทีเดียว
แม้นิตยสาร Tram จะปิดตัวลงไปในปี ค.ศ. 1995 เนื่องด้วยปัญหาด้านการเงิน แต่ในปัจจุบันฐานแฟนคลับที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นผู้อ่านวัยเยาว์ บัดนี้พวกเขาเติบโตเป็นผู้ใหญ่และพร้อมหันมาสนับสนุนนิตยสารที่พวกเขารักในวัยเด็กให้กลับมายืนหยัดได้อีกครั้ง ซึ่งในปี ค.ศ. 2011 โซเชียลมีเดียของรัสเซีย ก็ได้ทำการตีพิมพ์นิตยสาร Tram อีกครั้ง และจากความต้องการที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง พวกเขาจึงตัดสินใจเปิดเว็บไซต์เพื่อให้บรรณารักษ์และร้านหนังสือสามารถส่งคำร้องมาขอสำเนาบทความโดยเฉพาะ
ท้ายที่สุดแล้ว เราต้องยอมรับว่า คำพูดของ Varvara Tupikova นั้นถูกต้อง เพราะไม่มีอะไรที่มอบความรู้สึกจรรโลงใจได้เท่ากับการสัมผัสหน้ากระดาษอีกแล้ว
ที่มา
- Russian Children’s Magazines Are Surviving and Thriving. www.themoscowtimes.com/2020/12
เรื่องโดย
