ข้อถกเถียงว่าด้วยการทวงคืนงานศิลป์ในพิพิธภัณฑ์ Humboldt Forum แห่งกรุงเบอร์ลิน

เยอรมนีเปิดพิพิธภัณฑ์แห่งใหม่ในเขตพระราชวังเบอร์ลิน โดยยังคงมีเสียงวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับงานศิลปะที่จัดแสดง โดยส่วนใหญ่เป็นศิลปวัตถุที่ปล้นมาจากประเทศอาณานิคม

Humboldt Forum พิพิธภัณฑ์สะท้อนประวัติศาสตร์เยอรมนี

Humboldt Forum (ฮัมโบลท์ ฟอรัม) พิพิธภัณฑ์แห่งใหม่ของกรุงเบอร์ลิน เปิดให้เข้าชมเมื่อวันที่ 16 ธันวาคม ค.ศ. 2020 มีมูลค่ามากกว่า 677 ล้านยูโร (ประมาณ 24,600 ล้านบาท) ได้รับเสียงวิพากษ์วิจารณ์อย่างมากว่ามีงานศิลปะกว่า 20,000 ชิ้น ถูกปล้นมาจากแอฟริกา เอเชีย และโอเชียเนีย ซึ่งส่วนใหญ่เป็นอดีตประเทศอาณานิคม

• 

พิพิธภัณฑ์ Humboldt Forum มีแผนจะจัดแสดง Benin Bronzes (เบนิน บรองเซส) ซึ่งเป็นกลุ่มประติมากรรมอันทรงคุณค่าที่ทหารอังกฤษปล้นมาจากไนจีเรียในปี ค.ศ. 1897 ซึ่งรัฐบาลไนจีเรียได้เรียกร้องให้ส่งศิลปวัตถุเหล่านี้กลับสู่มาตุภูมิ ทำให้เกิดข้อถกเถียงในวงกว้างของกลุ่มนักประวัติศาสตร์ว่า Humboldt Forum อาจไม่มีความชอบธรรมพอ

โดยพิพิธภัณฑ์แห่งนี้เคยถูกยกย่องว่าเป็น “โครงการทางวัฒนธรรมที่ใหญ่ที่สุดในยุโรป” ซึ่งจะมีการจัดแสดงวัฒนธรรมระดับโลกและจะกลายเป็นสัญลักษณ์ของความอดทนและความหลากหลายในการรวมประเทศเยอรมนีอีกครั้ง

ไมเคิล มุลเลอร์ นายกเทศมนตรีเบอร์ลิน กล่าวว่า “Humboldt Forum จะเป็นสถานที่สะท้อนประวัติศาสตร์ของเราในระดับโลก”

ภายในอาคารพิพิธภัณฑ์ส่วนหนึ่งจะอุทิศให้กับงานสะสมของพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์วิทยาเบอร์ลินและศิลปะเอเชีย แต่ส่วนใหญ่ยังคงเป็นแหล่งรวบรวม Benin Bronzes ที่ก่อให้เกิดการโต้เถียงมากที่สุดในขณะนี้

• 

สมบัติทางวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นประติมากรรมทองเหลือง ประติมากรรมสำริด งาช้าง และงานแกะสลักจำนวนหลายพันชิ้น ถูกนำมาจากพระราชวังในเมืองเบนิน ซึ่งในปัจจุบันคือรัฐเอโดทางตอนใต้ของไนจีเรีย โดยส่วนใหญ่อยู่ในพิพิธภัณฑ์ฝั่งตะวันตกและกลายเป็นสมบัติส่วนตัวของนักสะสม ซึ่งงานศิลปะกว่า 180 ชิ้น จะถูกจัดแสดงใน Humboldt Forum ภายในปี ค.ศ. 2021

ที่ผ่านมา ยูซุฟ ทักการ์ เอกอัครราชทูตไนจีเรียประจำเยอรมนี ได้เรียกร้องให้ส่งคืนงานศิลปะดังกล่าว โดยเขาบอกว่าได้เขียนจดหมายอย่างเป็นทางการถึงรัฐมนตรีโมนิกา กรุทเทอร์ และ อังเกลา แมร์เคิล นายกรัฐมนตรีแห่งเยอรมนี แต่ไม่ได้รับการตอบกลับใด ๆ

ขณะที่โฆษกหญิงของมูลนิธิมรดกวัฒนธรรมปรัสเซีย ซึ่งบริหารงานพิพิธภัณฑ์สาธารณะของเบอร์ลิน กล่าวว่า “เรายังไม่ได้รับคำร้องอย่างเป็นทางการสำหรับการส่งงานศิลปะกลับคืนสู่ประเทศต้นทาง”

• 

ด้านนักประวัติศาสตร์และนักเคลื่อนไหวต่อต้านการเหยียดเชื้อชาติในเยอรมนี กล่าวว่า “พิพิธภัณฑ์ Humboldt Forum จำเป็นต้องทำงานหนักมากกว่านี้ เพื่ออธิบายว่าสมบัติเหล่านี้มาจากไหนและไปอยู่ที่ยุโรปได้อย่างไร”

“ศิลปวัตถุจำนวนมากถูกขโมยและถูกปล้นมา” ยาคา ซูรูรู โบโร นักเคลื่อนไหวชาวแทนซาเนียและผู้ก่อตั้งองค์กรพัฒนาเอกชน Berlin Postkolonial กล่าว “ศิลปวัตถุบางส่วนถูกใช้ในพิธีกรรมและการสวดภาวนา เสมือนกับการนำแท่นบูชาออกมาจากโบสถ์คาทอลิก”

ในปี ค.ศ. 2017 เบเนดิกต์ ซาวอย นักประวัติศาสตร์ศิลปะชาวฝรั่งเศส ผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปวัตถุที่ถูกปล้น ได้ประกาศลาออกจากคณะกรรมการผู้เชี่ยวชาญระดับนานาชาติของ Humboldt Forum เนื่องจากเธอรู้สึกว่ากระบวนการพิสูจน์ข้อเท็จจริงช้าเกินไป “ฉันอยากรู้ว่างานศิลปะที่ได้มานี้ต้องสูญเสียเลือดเนื้อแค่ไหน หากไม่มีการสืบค้นข้อเท็จจริงอย่างจริงจังก็ไม่ควรเปิด Humboldt Forum และพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์วิทยา”

• 

สำหรับ Humboldt Forum เป็นหนึ่งในพิพิธภัณฑ์หลายแห่งที่พยายามต่อสู้เพื่อพิสูจน์ความถูกต้องตามความชอบธรรมของการได้มาซึ่งศิลปวัตถุ ส่วน British Museum ในลอนดอน ซึ่งมี Benin Bronzes ประมาณ 950 ชิ้น ก็ยังคงถูกวิพากษ์วิจารณ์จากนักประวัติศาสตร์ เนื่องจากปฏิเสธที่จะคืนศิลปวัตถุที่ถูกกล่าวหาว่าปล้นมาจากประเทศอาณานิคมสู่ประเทศต้นทาง

---

เกร็ดความรู้

• Benin Bronzes (เบนิน บรองเซส) เป็นกลุ่มของศิลปวัตถุประเภทโลหะและประติมากรรมมากกว่าหนึ่งพันชิ้น ที่ประดับประดาในพระราชวังแห่งราชอาณาจักรเบนิน หรือประเทศไนจีเรียในปัจจุบัน
  
  

---

ที่มา

• Damien McGuinness. Humboldt Forum: Berlin museum opens despite criticism over looted art. www.bbc.com/news/world-europe

---

เรื่องโดย